"Κολλημένοι" στη λύση των τεχνοκρατών

Σε Ιταλία και Ελλάδα το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα έχει ελάχιστες επιλογές. Η Ιστορία, όμως, δείχνει ότι η λύση των τεχνοκρατών δεν είναι πανάκεια - αν και σίγουρα αποδεικνύει την αποτυχία των "κλασικών" πολιτικών.

Δημοσιεύθηκε: 10 Νοεμβρίου 2011 - 14:44

Robert Shrimsley

Είστε έτοιμοι για την άνοδο των τεχνοκρατών στην εξουσία; Φαίνεται πως η απάντηση στα τεράστια προβλήματα της ευρωζώνης είναι η αντικατάσταση των εκλεγμένων πρωθυπουργών με οικονομολόγους.

Στην Ελλάδα, ο Λουκάς Παπαδήμος, πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ανέλαβε τη δύσκολη θέση. Στην Ιταλία αναφέρεται το όνομα του Μάριο Μόντι, ενός ακόμη οικονομολόγου, που ήταν επίτροπος της Ε.Ε. Μπορεί να μην έχουν λαϊκή εντολή, παρ' όλα αυτά χαίρουν απεριόριστης εκτίμησης στη Φρανκφούρτη. Γιατί υπάρχει, όμως, αυτή η στροφή στους τεχνοκράτες;

Η Ευρώπη χρειάζεται γενναίους και χαρισματικούς ηγέτες που θα καθοδηγήσουν τα κράτη τους σε αυτούς τους πολυτάραχους καιρούς. Αντιθέτως, όμως, είναι σαν το πλήρωμα του Starship Enterprise να καταλήγει στο ότι ο Captain Jean-Luc Picard δεν είναι πλέον ο κατάλληλος και να αναζητά λύση στους Borg. Σε αποτελεσματικές υπολογιστικές μηχανές που θα αναλάβουν την επιβολή αντιλαϊκών μέτρων ανά την ευρωζώνη, με την πολεμική ιαχή «η αντίσταση είναι μάταιη». Αντιμέτωπα με τη βαθιά κρίση, τα πάλαι ποτέ υπερήφανα ευρωπαϊκά κράτη ουσιαστικά ετοιμάζονται να παραδώσουν την εξουσία στην Ernst&Young.

Η άποψη ότι σε δύσκολους καιρούς πρέπει να αναλαμβάνουν οι ειδικοί και όχι οι πολιτικοί δεν είναι νέα. Ορισμένα από τα χειρότερα καθεστώτα της σύγχρονης ιστορίας ακολούθησαν κυβερνήσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τεχνοκρατικές. Στους μεγάλους τεχνοκράτες της Ιστορίας θα μπορούσε να ενταχθεί ο Robert McNamara, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ και βασικός υποστηρικτής της κλιμάκωσης του πολέμου στο Βιετνάμ. Και η Ιταλία στο παρελθόν έχει αναζητήσει τέτοιους ηγέτες, ειδικότερα τη δεκαετία του 1990. Το ίδιο το ευρώ ήταν ένα τεχνοκρατικό δημιούργημα, για το οποίο μάλιστα τα κράτη-μέλη δεν κατάφεραν ποτέ να διαβάσουν το βιβλίο με τις οδηγίες χρήσεως.

Ο ορισμός της τεχνοκρατίας είναι η διακυβέρνηση από ειδικούς - και συγκεκριμένα από επιστήμονες και μηχανικούς. Σε αυτήν την περίπτωση σημαίνει χρηματοοικονομικούς μηχανικούς και πολιτικούς επιστήμονες. Ευφυείς, αλλά αδίστακτους αξιωματούχους, που θα παίρνουν αποφάσεις βασιζόμενοι στην πρακτική πείρα, χωρίς να ανησυχούν ότι μαζί τους κουβαλούν όλο το σώμα των πολιτών.

Αδιαμφισβήτητα, υπάρχουν αρκετοί ταλαντούχοι τεχνοκράτες, αλλά είναι σαφές γιατί οι πολιτικοί -οι επιτυχημένοι τουλάχιστον- δεν ξεκινούν ποτέ έναν λόγο με φράσεις όπως «πίστωση ρευστότητας». Οι τεχνοκράτες δεν γνωρίζουν από πολιτική, δεδομένου ότι αποφεύγουν τον συνήθη δρόμο για την άνοδό τους στην εξουσία. Μην ανησυχείτε, όμως… Ο κ. Olli Rehn λέει τα καλύτερα γι’ αυτούς. Θεωρείται, δε, ότι μόνο τέτοιοι άνδρες μπορούν να πάρουν τις απαραίτητες αποφάσεις, που τα δειλά πολιτικά κόμματα είτε δεν θέλουν είτε δεν μπορούν να λάβουν.

Σαφώς κάποιος θα προτιμούσε μεγάλους και γενναίους πολιτικούς ηγέτες, αλλά δυστυχώς δεν βρίσκονται σε αφθονία. Η επιστροφή των τεχνοκρατών αντικατοπτρίζει την αποτυχία του πολιτικού κόσμου.

Οι ικανοί πολιτικοί ηγέτες έχουν τη δυνατότητα να συναισθάνονται τους ψηφοφόρους τους. Μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να περιφρονούμε τους πολιτικούς επειδή επηρεάζονται πολύ από την κοινή γνώμη. Όμως, είναι λογικό να επιλέγονται εκείνοι που αισθάνονται τι θα αποδεχθούν οι ψηφοφόροι.

Σε πολλές χώρες, οι πιο επιτυχημένοι πολιτικοί είναι εκείνοι για τους οποίους οι ψηφοφόροι αισθάνονται ότι θα μπορούσαν να καθίσουν μαζί τους να πιουν μια μπίρα. Βεβαίως, αυτό δεν είναι το καλύτερο κριτήριο για την επιλογή ηγέτη. Ίσως το χάρισμα να είναι υπερτιμημένο. Πρέπει, όμως, να υπάρχει κάποιος λόγος για τον οποίο έχει επικρατήσει η φράση «ένα τσούρμο τεχνοκράτες». Από την άλλη πλευρά, οι ικανοί πολιτικοί είναι και εκείνοι ειδικοί, από την πλευρά τους. Η ειδικότητά τους σχετίζεται με το να αναγνωρίζουν τι είναι πολιτικά εφικτό.

Στην Ιταλία και στην Ελλάδα εξαντλούνται οι εναλλακτικές λύσεις. Το αδύναμο και χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα έχει ελάχιστες επιλογές. Η Ιστορία, όμως, δείχνει ότι η λύση των τεχνοκρατών δεν είναι πανάκεια.

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation