Η λιτότητα απειλεί τα σχέδια της Ευρώπης

Τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα είναι διπλάσια από της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας. Αφαιρούν 5.600 ευρώ από τις αποδοχές των νοικοκυριών. Απειλούν με καταστροφή την ελληνική οικονομία και τα ευρωπαϊκά σχέδια.

Δημοσιεύθηκε: 18 Οκτωβρίου 2011 - 13:29

Sally Gainsbury, Andrew Whiffin και Kerin Hope

Η λιτότητα απειλεί τα σχέδια της Ευρώπης

Η ένταση της οικονομικής οδύνης για τους Έλληνες είναι διπλάσια από ό,τι για τους Ιρλανδούς και τους Πορτογάλους, γεγονός που πυροδοτεί ανησυχίες ότι το επιβληθέν πρόγραμμα λιτότητας ενδεχομένως να πλήξει περισσότερο την ανάπτυξη στην πιο αδύναμη οικονομία της ευρωζώνης.

Έρευνα των Financial Times δείχνει ότι οι προγραμματισμένες αυξήσεις στη φορολογία και οι μειώσεις των αμοιβών αντιστοιχούν σε περίπου 14% των καθαρών αποδοχών στην Ελλάδα - δηλαδή σε 5.600 ευρώ για κάθε νοικοκυριό.

Ο αντίκτυπος είναι διπλάσιος από τα μέτρα λιτότητας που έχουν επιβληθεί στις άλλες δύο χώρες της ευρωζώνης που έχουν ενταχθεί στον μηχανισμό στήριξης -Πορτογαλία και Ιρλανδία- και σχεδόν τριπλάσιος από ό,τι ισχύει για την Ισπανία.

Μόλις τρεις μέρες πριν παρουσιάσουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι το τελευταίο τους σχέδιο για την αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη, τα στοιχεία αυτά θέτουν το βασικό δίλημμα για τους ξένους πιστωτές της χώρας: πρέπει να εξισορροπήσουν την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις, ενώ παράλληλα γνωρίζουν ότι, εάν η προσαρμογή είναι πολύ σκληρή, τότε η ελληνική οικονομία ίσως και να συντριβεί.

Τα στοιχεία δείχνουν επίσης το μέγεθος της πρόκλησης για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία προσπαθεί να εφαρμόσει σκληρά μέτρα λιτότητας σε μία χώρα που ήδη πλήττεται από απεργίες και βίαιες διαδηλώσεις ενάντια στις μεταρρυθμίσεις που ζητά η αποκαλούμενη τρόικα - το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου καλείται να δώσει μία μεγάλη μάχη την Πέμπτη για να επικυρωθούν τα τελευταία επώδυνα μέτρα λιτότητας από το κοινοβούλιο, ώστε να εξασφαλιστεί και η εκταμίευση της επόμενης δόσης των 8 δισ. ευρώ. Εάν δεν εκταμιευθεί η δόση, τα κεφάλαια της χώρας για την καταβολή των μισθών του Δημοσίου θα εξαντληθούν μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Εν τω μεταξύ, η τρόικα αναμένεται να κοινοποιήσει αυτήν την εβδομάδα την τελευταία της έκθεση για το εύρος της αποτυχίας στην εκπλήρωση των στόχων ως προς το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Η αποτυχία αυτή θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με νέα σκληρότερα μέτρα λιτότητας ή με νέα δάνεια.

Η ανάλυση των F.T. βασίστηκε σε στοιχεία που συχνά παραβλέπονται στις συζητήσεις για την κρίση χρέους της ευρωζώνης, όπως το σύνολο της αξίας των μέτρων που απαιτούνται σε έναν χρόνο για να μειωθεί το έλλειμμα του προϋπολογισμού. Δεδομένου ότι η καταβολή των τόκων για τα δάνεια της Ελλάδας αναμένεται να αυξηθεί την περίοδο 2010 - 2015 κατά 77%, πρέπει να γίνουν βαθύτερες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες για να κρατηθεί η χώρα στα πόδια της, ενώ χρειάζονται νέα μέτρα, πέραν όσων έχουν αποφασιστεί, για να μειωθεί το έλλειμμα.

Οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης επικεντρώνονται στην απαίτηση για εκτεταμένη δημοσιονομική προσαρμογή, ώστε να αποφευχθεί μία καταστροφική χρεοκοπία, αν και ζητούν παράλληλα διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να τονωθεί η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

Είναι «εύλογο το ερώτημα για τον αντίκτυπο αυτών των μεγάλων μέτρων λιτότητας στην εγχώρια ζήτηση», δηλώνει ο κ. Sebastian Barnes, επικεφαλής του τμήματος της ανάλυσης του ΟΟΣΑ για την ευρωζώνη, συμπληρώνοντας ωστόσο ότι δεν μπορούν να αποφευχθούν «οι επώδυνες» μεταρρυθμίσεις.

«Οι αξιωματούχοι πρέπει να πετύχουν τη δύσκολη εξισορρόπηση ανάμεσα στην εγχώρια ζήτηση και στη λιτότητα», δηλώνει ο κ. Barnes και συμπληρώνει: «Η δημοσιονομική προσαρμογή θα καταπνίξει την εγχώρια ζήτηση, αλλά αυτό είναι μέρος της διαδικασίας αναπροσαρμογής, καθώς χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία κατέγραφαν υψηλά ελλείμματα στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών κι έτσι η κατανάλωση σε κάποιο σημείο θα έπρεπε να αντιστραφεί».

Η αποτίμηση των μέτρων λιτότητας σε σχέση με το μέσο καθαρό εισόδημα δίνει μία εκτίμηση για την ένταση της οδύνης που βιώνουν οι ελληνικές οικογένειες συγκριτικά με τις γειτονικές τους χώρες στην Ε.Ε.

Υπάρχουν σημαντικές αμφιβολίες για το κατά πόσον η Ελλάδα θα μπορέσει να εφαρμόσει το πακέτο των 24,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 10,3 δισ. ευρώ είναι μέτρα που ανακοινώθηκαν μετά το προσχέδιο του προϋπολογισμού, για να καλυφθούν ολισθήματα σε άλλους τομείς.

Πάντως, ακόμη και εάν η κυβέρνηση καταφέρει να εφαρμόσει έστω και τα μισά από αυτά τα επιπλέον μέτρα, ο αντίκτυπος από τη μείωση των δημοσίων δαπανών και την αύξηση της φορολογίας θα αντιστοιχεί σε περίπου 11% του μέσου εισοδήματος για το ελληνικό νοικοκυριό -4.500 ευρώ-, εκ των οποίων τα 2.300 θα είναι νέα φορολογία και τέλη.

Ακόμη κι έτσι, τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα θα είναι πολύ πιο οδυνηρά από το ιρλανδικό πακέτο του 2009 -στο αποκορύφωμα του προγράμματος λιτότητας-, που ανήλθε στα 4.800 ευρώ για κάθε νοικοκυριό ή 9% του εισοδήματος κάθε ιρλανδικού νοικοκυριού.

Φέτος, το ιρλανδικό πρόγραμμα λιτότητας αντιστοιχεί στο 7% των εσόδων των νοικοκυριών.

Η αντιπολίτευση στην Ελλάδα υποστηρίζει ότι το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα καταδικάζει τη χώρα σε έναν φαύλο οικονομικό κύκλο. «Η ανάπτυξη της ρευστότητας στην οικονομία είναι κλειδί για την ανάκαμψη», αναφέρει ο κ. Χρήστος Σταϊκούρας, ο αναπληρωτής υπεύθυνος του τομέα πολιτικής ευθύνης οικονομίας της Νέας Δημοκρατίας, και συμπληρώνει: «Χρειαζόμαστε αλλαγή πολιτικής για να δώσουμε προτεραιότητα στην ανάπτυξη, αλλιώς θα συνεχίσουμε να αποτυγχάνουμε στους στόχους, παρά τις θυσίες που κάνουμε».

Η ελληνική οικονομία εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί φέτος κατά 5,5% και κατά 2,5% το 2012. Η συνολική συρρίκνωσή της από το 2008 υπολογίζεται στο 14%. Το πακέτο λιτότητας είναι εξίσου σκληρό και συγκρινόμενο με το ΑΕΠ. Μόνο το 2011, τα μέτρα λιτότητας αντιστοιχούν σε 2.200 ευρώ κατά κεφαλήν - στο 11% δηλαδή από το προβλεπόμενο κατά κεφαλήν ΑΕΠ, που ανέρχεται στα 19.729 ευρώ.

Το ποσοστό αυτό είναι υπερδιπλάσιο της αντίστοιχης αξίας του πορτογαλικού πακέτου λιτότητας, που ανέρχεται στο 5% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ και 20πλάσιο από το πακέτο λιτότητας της Γερμανίας - που περιορίζεται φέτος στο 0,5% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

Οι απώλειες στα εισοδήματα από τα μέτρα λιτότητας στην Ευρώπη

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation