Το φάντασμα της Lehman πλανάται στην Ευρώπη

Τρομοκρατημένοι μήπως πυροδοτήσουν μία νέα Lehman Brothers, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν παραλύσει και δεν αντιμετωπίζουν τις δύο αλληλένδετες κρίσεις που μαίνονται στην Ε.Ε.: του δημοσίου χρέους και των τραπεζών.

Δημοσιεύθηκε: 28 Απριλίου 2011 - 14:30

Richard Milne

Το φάντασμα της Lehman πλανάται στην Ευρώπη

Το φάντασμα της Lehman Brothers εξακολουθεί να καταδιώκει τους αξιωματούχους. Και η παρουσία του είναι πλέον περισσότερο αισθητή στην ευρωζώνη, όπου μαίνονται δύο κρίσεις: του δημόσιου χρέους και η τραπεζική.

"Στη χειρότερη περίπτωση, η αναδιάρθρωση χρεών από ένα μέλος της ευρωζώνης μπορεί να επισκιάσει τις επιπτώσεις από τη χρεοκοπία της Lehman", προειδοποίησε ο κ. Jurgen Stark, επικεφαλής οικονομικής ανάλυσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μιλώντας στη γερμανική τηλεόραση κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Και δεν είναι ο μόνος που επικαλείται την τύχη της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας.

Οι αξιωματούχοι που βρίσκονται αντιμέτωποι με κάποια από τα σημαντικότερα προβλήματα της ευρωζώνης έχουν παραλύσει από τον φόβο πυροδότησης μιας νέας Lehman. Δύο είναι οι δύσκολες αποφάσεις που εκκρεμούν κυρίως: είναι δυνατόν να επιτραπεί η πλήρης πτώχευση μιας τράπεζας και ένα κράτος-μέλος μπορεί να αναδιαρθρώσει το χρέος του χωρίς να πυροδοτήσει παράλληλα τεράστιες ζημίες στο χρηματοοικονομικό σύστημα; Βάσει των τελευταίων εξελίξεων -και έχοντας μιλήσει με αρκετούς Ευρωπαίους αξιωματούχους-, υπάρχει ο κίνδυνος να δοθεί η λάθος απάντηση και στα δύο ερωτήματα.

Ακούγοντας κανείς τους αξιωματούχους να μιλούν για το πώς είναι τα πιστωτικά ιδρύματα σήμερα και για το πώς θα πρέπει να λειτουργούν στο μέλλον, είναι σαν να παρουσιάζονται δύο εκ διαμέτρου αντίθετοι κόσμοι: στον πρώτο καμία τράπεζα δεν μπορεί να χρεοκοπήσει, ενώ στον δεύτερο όλες είναι δυνατόν να πτωχεύσουν. Υπό τις τρέχουσες ατελείς συνθήκες, καμία τράπεζα δεν μπορεί να επιβάλει ζημίες στους κατόχους ομολόγων εγγυημένων αποδόσεων.

Η αναστάτωση που έχει προκληθεί γύρω από τα ιρλανδικά πιστωτικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων της Allied Irish και της Bank of Ireland, έχει φέρει το πρόβλημα σε άλλες διαστάσεις. Παρότι μικρές και σχετικά ασήμαντες τράπεζες σε όρους ευρωζώνης -σε καμία περίπτωση δεν έχουν τη συστημική σημασία που είχε η Lehman-, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι φοβούνται να αντιδράσουν.

"Δεν μπορούμε να ρισκάρουμε με μία νέα Lehman", δηλώνει ένας εξ αυτών. Αμέσως μετά, ωστόσο, εκθειάζει το όραμα ενός μελλοντικού τραπεζικού συστήματος, κατά το οποίο έννοιες όπως στήριξη ή κεφάλαια ανάγκης θα επιτρέπουν -κατά τα λεγόμενά του- τη χρεοκοπία οποιασδήποτε τράπεζας.

Το χάσμα ανάμεσα στο πού βρισκόμαστε και στο πού θέλουν να φτάσουν οι αξιωματούχοι φαίνεται τόσο μεγάλο που εύλογα τίθεται το ερώτημα εάν μπορεί να γεφυρωθεί. Για πολλούς επενδυτές, η απάντηση είναι απλή: οι ιρλανδικές τράπεζες θα πρέπει να αφεθούν να πτωχεύσουν, ενώ οι κάτοχοι senior ομολόγων θα πρέπει να υποστούν ζημίες. Εάν η αγορά είναι καλά προετοιμασμένη, τότε λογικά θα πρέπει να αποφευχθούν οι όποιοι χρηματοοικονομικοί διασυρμοί και οι αξιωματούχοι θα έχουν καταφέρει ένα σημαντικό προηγούμενο.

Εάν θέλει κάποιος να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο χρεοκοπίας για μία Barclays ή για μία Deutsche Bank, τότε θα θελήσει να ξεκινήσει με κάποια μικρή τράπεζα, που θα έχει περιορισμένους δεσμούς με μεγάλους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς, αντί να πειραματιστεί με συστημικά σημαντικές τράπεζες. Κατά συνέπεια, κάποιο από τα ιρλανδικά πιστωτικά ιδρύματα θα ήταν ιδανικός υποψήφιος γι' αυτόν τον ρόλο.

Η αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους είναι πιο περίπλοκη. Και σε αυτήν την περίπτωση, στο επίκεντρο της συζήτησης βρίσκεται μία συγκριτικά μικρή μονάδα: η Ελλάδα. Με τις αποδόσεις των ομολόγων της να έχουν εκτιναχθεί σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα την εβδομάδα που διανύουμε, οι επενδυτές ήδη σηματοδοτούν την πιθανότητα κάποιου είδους αναδιάρθρωσης χρεών.

Στους κόλπους των επενδυτών η συζήτηση ως προς την Ελλάδα αφορά κυρίως στο χρονοδιάγραμμα της αναδιάρθρωσης. Ορισμένοι πιστεύουν πως η χώρα θα πρέπει να προχωρήσει γρήγορα σε αναδιάρθρωση ώστε να μειωθεί το εγχώριο βάρος. Υποστηρίζουν ότι οι επιπτώσεις από ενδεχόμενη αναδιάρθρωση χρέους έχουν ελαχιστοποιηθεί τους τελευταίους μήνες καθώς η Ισπανία έχει ξεχωρίσει τη θέση της από τις άλλες χώρες της περιφέρειας, ενώ οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν τα χρέη.

Άλλοι υποστηρίζουν πως δεν έχει νόημα για την Ελλάδα να προχωρήσει τώρα σε αναδιάρθρωση χρεών. Θα πρέπει, αντιθέτως, να περιμένει τουλάχιστον μέχρις ότου καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα. Στη συνέχεια, ένα "κούρεμα" της τάξεως του 50% - 70% στο χρέος της θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάκτηση της δημοσιονομικής βιωσιμότητάς της.

Η ΕΚΤ, πάντως, δεν συμμερίζεται καμία εκ των δύο απόψεων. Ο κ. Stark προειδοποιεί ότι η αναδιάρθρωση θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, όπως είχε και η Lehman, με εκρήξεις στα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα.

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δηλώνουν επίσης ότι οι ΗΠΑ διατηρούν αδιάλλακτη στάση εναντίον της όποιας αναδιάρθρωσης σε επίπεδο είτε κράτους είτε τράπεζας. Οι Αμερικανοί θέλουν οι Γερμανοί να σταματήσουν τις όποιες συζητήσεις για αναδιάρθρωση. Αντιθέτως, ο τελικός στόχος θα πρέπει να είναι η πλήρης δημοσιονομική ένωση της ευρωζώνης. Αυτή η θέση, όμως, δεν βρίσκει πολιτική στήριξη στις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά.

Χρειάζεται κάτι διαφορετικό. Ορισμένοι επενδυτές υποστηρίζουν πως σε μεγάλο βαθμό ο αντίκτυπος της Lehman αποδίδεται στο ότι δεν γνώριζαν ποιες τράπεζες ήταν ασφαλείς και ποιες όχι. Εάν αυτή η εκτίμηση είναι σωστή, τότε τα επικείμενα stress tests είναι μία σημαντική ευκαιρία. Εάν είναι αξιόπιστα, σκληρά και διαφανή, ειδικότερα όσον αφορά στο κρίσιμο ζήτημα των τοποθετήσεων σε κρατικά ομόλογα, τότε υπάρχουν αρκετές πιθανότητες οι αγορές να αποδεχτούν την πιθανότητα τόσο μιας αναδιάρθρωσης κρατικού χρέους όσο και της πτώχευσης κάποιας μικρής τράπεζας.

Οι αξιωματούχοι πρέπει να ξεπεράσουν τον φόβο της Lehman. Είναι σαφές ότι κανείς δεν θέλει να πυροδοτήσει νέα κρίση. Το υφιστάμενο ατελές σύστημα, όμως, κατά το οποίο οι πιστωτές των τραπεζών και των κρατών είναι εξασφαλισμένοι από κάθε ζημία, δεν μπορεί να διατηρηθεί. Κάτι πρέπει να γίνει.

© The Financial Times Limited 2011. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation