3+1 τρόποι βελτίωσης του πακέτου στήριξης

Με τέσσερις κινήσεις η ευρωζώνη μπορεί όχι μόνο να λύσει την τρέχουσα ισχυρή κρίση χρέους που αντιμετωπίζει αλλά και να προωθήσει την αναγκαία δημοσιονομική ενοποίηση των κρατών-μελών της. Εάν, φυσικά, επιθυμεί να επιβιώσει.

Δημοσιεύθηκε: 15 Ιουνίου 2010 - 12:35

Cambiz Alikhani*

3+1 τρόποι βελτίωσης του πακέτου στήριξης

Η κρίση χρέους που βιώνει η Ευρώπη έχει αρκετά κοινά σημεία με την τραπεζική κρίση την οποία βίωσε η διεθνής οικονομία το 2008. Και στις δύο περιπτώσεις ο κίνδυνος χρεοκοπίας βρίσκεται στην καρδιά του προβλήματος. Όμως, στην αρχή της τραπεζικής κρίσης οι αρμόδιες αρχές βρίσκονταν σε άρνηση και το μόνο που θέλησαν να πράξουν ήταν να αναγνωρίσουν το πρόβλημα ρευστότητας και να ασχοληθούν με αυτό, «ξεχνώντας» το πραγματικό πρόβλημα που δεν ήταν άλλο από το ενδεχόμενο χρεοκοπιών.

Όλοι αναγνώρισαν την ύπαρξη της πιστωτικής κρίσης μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers. Έπειτα από αυτήν το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε ότι υπήρχε ανάγκη να δημιουργηθεί ένα ειδικό πρόγραμμα στήριξης (το περίφημο TARP).

Το πρόβλημα χρέους της Ευρώπης έχει δύο βασικά σημεία: Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, έχουμε να αντιμετωπίσουμε απλώς την αδυναμία αποπληρωμής του χρέους, με δεδομένο το ιδιαίτερα υψηλό επιτόκιο που ζητούν οι αγορές. Χωρίς τη στήριξη της Ε.Ε. η Ελλάδα θα έπρεπε να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους της και πιθανώς σε χρεοκοπία.

Η Ισπανία, από την άλλη πλευρά, έχει τεράστια προβλήματα στο τραπεζικό της σύστημα και ιδιαίτερα στις «cajas», τις μικρές τράπεζες που έχουν «γεμίσει» με επισφαλή στεγαστικά δάνεια. Το πρόβλημα αυτό δεν έχει αντιμετωπιστεί με τον σωστό τρόπο. Μόλις συμβεί αυτό, θα αποκαλυφθούν προβλήματα ανάλογα με αυτά που εμφανίστηκαν στις ΗΠΑ και στη Βρετανία όταν υπέβαλαν σε «τεστ κόπωσης» το τραπεζικό τους σύστημα. Εάν μάλιστα η όλη διαδικασία δεν εφαρμοστεί με τον ορθό τρόπο, τότε ενδεχόμενη χρεοκοπία κάποιων εξ αυτών θα οδηγήσει και σε γενικευμένη χρεοκοπία της χώρας.

Ως εκ τούτου, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί, μέχρι στιγμής, είναι αφελείς όταν υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα είναι θέμα ρευστότητας το οποίο προκαλούν οι «κερδοσκόποι» και δεν φροντίζουν να αναγνωρίσουν την πραγματική του φύση. Όπως μας έμαθε το 2008, μια τέτοια προσέγγιση είναι λανθασμένη και προορισμένη να αποτύχει, ενώ το κόστος της λανθασμένης προσέγγισης θα είναι ιδιαίτερα υψηλό.

Τι πρέπει, λοιπόν, να κάνουν; Ακολουθούν ένα σχέδιο τεσσάρων σημείων, το οποίο θα είναι ικανό να αντιμετωπίσει την κρίση και να οδηγήσει πιο κοντά στην απαραίτητη δημοσιονομική σύγκλιση:

1. Ανακοίνωση της δημιουργίας του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (EMF), το οποίο θα διαχειριστεί τα κεφάλαια των 750 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα στήριξης.

2. Η πρώτη κίνηση του EMF θα πρέπει να είναι η ανάληψη του συνόλου του ελληνικού χρέους, το οποίο υπολογίζεται στα 260 δισ. ευρώ βάσει στοιχείων του Bloomberg. Με αυτόν τον τρόπο θα αναλάβει τον πλήρη έλεγχο του χρέους και θα διαπραγματεύεται ως ο μοναδικός πιστωτής με την Ελλάδα. Εάν υπάρξει ανάγκη αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, αυτό δεν θα επηρεάσει τους προηγούμενους κατόχους ελληνικού χρέους αλλά ούτε και το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης. Ως αντίτιμο για την ανάληψη του ελληνικού χρέους του EMF θα αναλάβει την εφαρμογή του προγράμματος λιτότητας της Ελλάδας.

3. Για τους επόμενους 18 μήνες (έως τον Ιανουάριο του 2012) το EMF θα αναλάβει τις ανάγκες χρηματοδότησης της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Ως εκ τούτου, οι δύο χώρες θα απομακρυνθούν από τις αγορές και θα δημιουργηθεί ένα «πλέγμα προστασίας» γι’ αυτές. Το EMF θα αποφασίσει ποιες κινήσεις θα πρέπει να πραγματοποιήσουν οι δύο χώρες σε ό,τι αφορά είτε τη μείωση του ελλείμματος είτε την αναμόρφωση του τραπεζικού συστήματος. Η Ισπανία θα πρέπει να συμφωνήσει να συνεργαστεί με το EMF για το θέμα των «cajas».

4. Η Ε.Ε. θα πρέπει να θέσει σε εφαρμογή τα σχέδιά της ώστε να υπάρξει πλήρης δημοσιονομική ενοποίηση έως το 2015. Το EMF θα αναλάβει τον ρόλο του υπουργείου Οικονομικών και όσες χώρες δεν αποδεχτούν αυτό το σχέδιο μπορούν να εγκαταλείψουν την ευρωζώνη και πιθανώς να συνδέσουν το νόμισμά τους με το ευρώ.

Οι παραπάνω κινήσεις θα βοηθήσουν τους ηγέτες της Ευρώπης να βρεθούν ένα βήμα μπροστά τόσο σε ό,τι αφορά τα βραχυπρόθεσμα προβλήματα όσο και στη δημοσιονομική ένωση.

Με τον τρόπο αυτόν θα αντιμετωπιστεί στην «καρδιά» το πρόβλημα χρέους που έχουν τα περιφερειακά κράτη της Ευρώπης. Οι πολιτικοί θα πρέπει να εξηγήσουν στους ψηφοφόρους ότι το κόστος αναδιάρθρωσης της Ευρώπης θα είναι σαφώς χαμηλότερο σε σύγκριση με το κόστος που θα έχει τυχόν μη διατεταγμένη κατάρρευση του χρηματοοικονομικού αλλά και του νομισματικού συστήματος.

* Ο κ. Cambiz Alikhani είναι διευθύνων σύμβουλος της Iveagh Private Investment House.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation