Η λάθος στροφή της ευρωπαϊκής λιτότητας

Η σκληρή λιτότητα όχι μόνο δεν λύνει τα προβλήματα της ευρωζώνης, αλλά αποτελεί βαρίδι για την οικονομία της. Αυτό που χρειάζεται είναι διαρθρωτικές αλλαγές, αλλά οι Ευρωπαίοι προτιμούν να "κυνηγούν" τους κερδοσκόπους.

Δημοσιεύθηκε: 31 Μαΐου 2010 - 12:18

Wolfgang Munchau

Θέλετε να ακούσετε την αισιόδοξη άποψη για το μέλλον της ευρωζώνης; Προγράμματα λιτότητας σε συνδυασμό με το αδύναμο ευρώ μπορούν να σώσουν την ευρωζώνη. Το επιχείρημα είναι ότι η δημοσιονομική απειθαρχία προκάλεσε την κρίση. Ως εκ τούτου, η λιτότητα θα δώσει τη λύση. Παράλληλα, το αδύναμο ευρώ, σε συνδυασμό με την παγκόσμια ανάκαμψη, θα απορροφήσει τις επιπτώσεις της λιτότητας. Επιπρόσθετα, σκληρότερα μέτρα εποπτείας και μπλοκάρισμα του short-selling θα διώξει τους κερδοσκόπους. Τέλος της κρίσης.

Όμως, οι αισιόδοξοι ποτέ δεν ήταν και πολύ καλοί στις κρίσεις τους. Αυτό δεν έχει αλλάξει. Ας δούμε γιατί:

Πρώτον, τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής είναι απαραίτητα, όμως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κάνουν το ίδιο παλιό τους λάθος γιατί προσπαθούν να την επιτύχουν με μείωση δαπανών και αύξηση φόρων και μάλιστα πριν η οικονομία ανακάμψει. Στις ΗΠΑ συζητείται η δημιουργία ενός επιπλέον πακέτου στήριξης ώστε η οικονομία να μη χάσει το momentum ανάκαμψής της. Αντίθετα, οι Ευρωπαίοι "καταρρακώνουν" την ανάκαμψη πριν καν αυτή εμφανιστεί. Τα πρόωρα προγράμματα λιτότητας θα παρακωλύσουν την προσπάθεια μείωσης των χρεών, καθώς η ανάπτυξη παραμένει αδύναμη.

Επιπρόσθετα, η Ισπανία και η Ιταλία οφείλουν να συνδυάσουν τη λιτότητα με διαρθρωτικές αλλαγές. Όμως, δεν φαίνεται τέτοια διάθεση στην Ιταλία. Στην Ισπανία προετοιμάζονται να προχωρήσουν σε μεταρρύθμιση του καθεστώτος που ισχύει στην αγορά εργασίας. Όμως, δεν φαίνεται ότι θα είναι η ορθή και δεν θα λύσει το πραγματικό πρόβλημα της διαιρεμένης και μη ευέλικτης αγοράς εργασίας της χώρας. Ακόμη και στη Γερμανία, όπου η εγχώρια κατανάλωση είναι αναιμική, η κυβέρνηση συζητά το ενδεχόμενο αύξησης φόρων.

Δεύτερον, το ευρώ έχει υποχωρήσει και μάλλον θα συνεχίσει να υποχωρεί. Όμως δεν είναι τέτοια η πτώση ώστε να λύσει το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας της νότιας Ευρώπης. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, ο τουρισμός είναι η βασική εξαγωγική δραστηριότητα. Η πτώση του ευρώ έναντι του δολαρίου δεν πρόκειται να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της χώρας έναντι των άλλων κρατών της Μεσογείου, που επίσης χρησιμοποιούν το ευρώ. Για να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της έναντι χωρών όπως η Τουρκία ή η Κροατία θα πρέπει η λίρα ή η κρούνα να ενισχυθούν έναντι του δολαρίου, κάτι που δεν ισχύει.

Προκειμένου μόνο η πτώση του ευρώ να μπορέσει να λύσει το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού Νότου, θα πρέπει να φθάσει σε εντυπωσιακό επίπεδο. Μόνο εάν το ευρώ αγγίξει τα 60 ή τα 80 σεντς του δολαρίου.

Τρίτον, παραμένουν οι ανησυχίες για το κατά πόσον το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας δεν θα θέσει όρους για την έγκριση του προγράμματος στήριξης των 750 δισ. ευρώ. Μπορεί να είναι δύσκολο κάποιος να προβλέψει την ετυμηγορία του, όμως υπάρχουν αρκετοί λόγοι ανησυχίας. Φοβάμαι, ακόμη, ότι το γερμανικό δικαστήριο θα δείξει ότι δεν συμφωνεί ιδιαίτερα με την απόφαση της ΕΚΤ να προχωρήσει σε αγορές ευρωπαϊκών ομολόγων.

Τέταρτον, η εκτίμηση ότι η κρίση προκλήθηκε από τους κερδοσκόπους δεν είναι και τόσο ορθή. Επίσης, μπορεί να καθυστερήσει την αναγκαία αλλαγή στο πλαίσιο λειτουργίας της ευρωζώνης. Εάν θεωρήσεις ότι για όλα φταίνε οι κερδοσκόποι, τότε η απαγόρευση του short-selling θεωρητικά θα λύσει το πρόβλημα. Έτσι θα ξεχαστεί η ανάγκη αλλαγών και στους κανόνες που διέπουν την ευρωζώνη.

Το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρξει μία αμυδρή αλλαγή του συμφώνου σταθερότητας, η οποία θα ανακοινωθεί με τυμπανοκρουσίες στην επόμενη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. τον Ιούνιο. Αυτό σημαίνει ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα χάσουν την ευκαιρία να λύσουν τα προβλήματα σε μακροχρόνιο ορίζοντα.

Εκείνο που χρειάζεται η ευρωζώνη είναι ένας συνδυασμός στρατηγικής που θα βασίζεται στη στήριξη της ανάπτυξης και στην ταυτόχρονη ορθή δημοσιονομική προσαρμογή. Θα πρέπει να στηριχθεί η κατανάλωση στη βόρεια Ευρώπη, ούτως ώστε να υπάρξει και ισορροπία με την προσαρμογή του Νότου. Και σαφώς υπάρχει η ανάγκη ενός νέου συστήματος διακυβέρνησης.

Όμως, οι κυβερνήσεις προτιμούν να κυνηγούν τους κερδοσκόπους και να εντυπωσιάζουν η μία την άλλη ανακοινώνοντας ακόμη πιο σκληρά μέτρα λιτότητας.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation