Απροετοίμαστη για λιτότητα η Ευρώπη

Κανείς δεν έχει προετοιμάσει τους Ευρωπαίους για τα χρόνια λιτότητας που είναι μπροστά τους. Οι πολιτικοί αρνούνται να τους εξηγήσουν ότι στα χρόνια που έρχονται θα πρέπει να ξεχάσουν όσα μέχρι πρότινος θεωρούσαν δεδομένα.

Δημοσιεύθηκε: 11 Μαΐου 2010 - 12:50

Gideon Rachman

Η Ευρώπη αγόρασε χρόνο με το πρόγραμμα στήριξης των 750 δισ. ευρώ. Όμως τα μακροχρόνια προβλήματα παραμένουν.

Οι περισσότεροι στην Ε.Ε. ζουν υπεράνω των δυνάμεών τους. Τα ελλείμματα έχουν ξεφύγει από τον έλεγχο και τα χρέη αυξάνουν. Εάν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν χρησιμοποιήσουν το "πακέτο" για να θέσουν υπό έλεγχο τις δαπάνες τους, οι αγορές θα τις κυνηγήσουν ανελέητα εκ νέου.

Δυστυχώς, όμως, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί αλλά και οι ψηφοφόροι είναι απροετοίμαστοι για τα χρόνια της λιτότητας που έρχονται.

Παλιά πίστευα ότι η Ευρώπη είχε πιάσει το νόημα. Δεν την ένοιαξε που οι ΗΠΑ ήταν η στρατιωτική δύναμη του πλανήτη. Δεν την ένοιαξε που η Κίνα ήταν η οικονομική δύναμη του πλανήτη. Η Ευρώπη ήταν αυτή που καθόριζε το lifestyle του πλανήτη. Οι μέρες όπου οι ευρωπαϊκές υπερδυνάμεις κυριαρχούσαν στον κόσμο έχουν περάσει. Άλλα αυτό δεν είχε σημασία.

Η Ευρώπη παρέμενε η ήπειρος με τις πιο όμορφες παραλίες, με τις πιο όμορφες πόλεις, με το καλύτερο φαγητό και το καλύτερο κρασί, με την πιο πλούσια πολιτιστική ιστορία, με τις περισσότερες ημέρες διακοπών, με τις καλύτερες ποδοσφαιρικές ομάδες. Η ζωή για τον απλό μέσο Ευρωπαίο ήταν άνετη.

Επρόκειτο για μία εξαιρετικά εμπνευσμένη στρατηγική. Αλλά είχε μία μεγάλη "τρύπα": η Ευρώπη δεν μπορούσε να αντέξει την πλουσιοπάροχη συνταξιοδότηση των πολιτών της.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο LinkedinΗ κρίση στην Ελλάδα είναι δυστυχώς ένα ακραίο παράδειγμα των γενικότερων προβλημάτων της Ευρώπης. Οι επενδυτές εξέταζαν με αγωνία τα επίπεδα χρεών και ελλειμμάτων στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία. Όμως, ακόμα και οι τέσσερις μεγάλοι της Ευρώπης -Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία και Γερμανία- δεν είναι άτρωτοι.

Το χρέος της Ιταλίας φτάνει στο 115% του ΑΕΠ. Περίπου το 20% αυτού θα πρέπει να αποπληρωθεί εντός του 2010. Η Βρετανία έχει έλλειμμα που αγγίζει το 12% του ΑΕΠ, ένα από τα μεγαλύτερη της Ευρώπης. Η γαλλική κυβέρνηση δεν έχει κατορθώσει να εμφανίζει ισορροπημένο προϋπολογισμό εδώ και 30 χρόνια. Και ένας από τους λόγους για τους οποίους οι Γερμανοί ήταν τόσο αντίθετοι με τη βοήθεια προς την Ελλάδα ήταν γιατί γνώριζαν ότι και αυτοί δυσκολεύονται να θέσουν σε ορθή πορεία τα του οίκου τους.

Είναι αλήθεια ότι οι πολίτες της Ιρλανδίας και της Λετονίας αναγκάστηκα να... καταπιούν μειώσεις μισθών και συντάξεων. Όμως, είναι άνθρωποι που έχουν βιώσει την πραγματική φτώχεια στο πρόσφατο παρελθόν και γνώριζαν πως η άνθηση που ακολούθησε δεν είχε και τόσο γερές βάσεις. Γνώριζαν ότι τα τελευταία χρόνια ήταν κάτι πρωτόγνωρο, αλλά ότι δεν θα διαρκούσε και τόσο πολύ.

Όμως, όπως αποδεικνύουν και τα δραματικά γεγονότα στους δρόμους της Αθήνας, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι δεν θα αντιδράσουν και τόσο στωικά (όπως οι Ιρλανδοί και οι Λετονοί) σε βαθιές μειώσεις δαπανών. Αρκετοί πιστεύουν ότι η πρόωρη συνταξιοδότηση, η δωρεάν περίθαλψη και τα γενναιόδωρα επιδόματα ανεργίας αποτελούν θεμελιώδη δικαιώματά τους. Σταμάτησαν να αναρωτιούνται, πριν από αρκετό καιρό, πώς πληρώνονται όλα αυτά. Όπως, δε, απέδειξαν οι βρετανικές εκλογές, οι πολιτικοί είναι ιδιαίτερα απρόθυμοι να εξηγήσουν στους ψηφοφόρους τις σκληρές αλλαγές που πρέπει να γίνουν.

Όμως, εάν οι Ευρωπαίοι δεν αποδεχτούν τώρα την ανάγκη λιτότητας, στο μέλλον θα βρεθούν αντιμέτωποι με κάτι πολύ χειρότερο: χρεοκοπίες και καταρρεύσεις τραπεζών. Για αρκετούς Ευρωπαίους αυτά είναι πράγματα που συμβαίνουν μόνο στη Λ. Αμερική. Η αποκάλυψη ότι ορισμένες χώρες της Ευρώπης -τόσο η "Λατινική" Ευρώπη και όσο πιθανώς και κάποια μέρη του Βορρά- μπορεί να έχουν ανάλογα προβλήματα ήρθε σαν σοκ.

Για τις χώρες της νότιας και της κεντρικής Ευρώπης -οι οποίες εντάχθηκαν αργότερα στην Ένωση- ο όρος Βρυξέλλες αντιπροσώπευε σχεδόν την απόλυτη ασφάλεια. Μόλις εντάχθηκαν στην Ε.Ε. πίστεψαν ότι οι δικτατορίες, οι πόλεμοι και η φτώχεια ήταν κάτι που ανήκε στο παρελθόν. Όλοι εμπνέονταν από τις άνετες ζωές των Γερμανών και των Γάλλων. Για αρκετά χρόνια αυτό το όνειρο έζησε και οδήγησε σε σημαντική βελτίωση τα επίπεδα ζωής στην Ισπανία, στην Ελλάδα και στην Πολωνία.

Τα τελευταία χρόνια η Ε.Ε. αντιμετωπίζεται ως ένας προστάτης. Τόσο ο Γάλλος Πρόεδρος κ. Nicolas Sarkozy όσο και η Γερμανίδα καγκελάριος κ. Angela Merkel έχουν κάνει λόγο για την "Ευρώπη που προστατεύει τα μέλη της". Η βασική αντίληψη έλεγε ότι η Ένωση των 27 χωρών ήταν τόσο δυνατή, τόσο ευρεία ώστε μπορούσε να διατηρήσει ζωντανό το μοναδικό ευρωπαϊκό μοντέλο ζωής και να το προστατέψει από τις αβεβαιότητες της παγκοσμιοποίησης.

Έως έναν βαθμό, η Ευρώπη όντως προστατεύει τα μέλη της. Αλλά μπορεί οι Ευρωπαίοι να μην φοβούνται πια τα ξένα στρατεύματα, φοβούνται όμως τους ξένους που κατέχουν ομόλογα. Άλλωστε, η διατήρηση της Ευρώπης ως "υπερδύναμης του lifestyle" εξαρτάται από τα κεφάλαια που ρέουν στην ήπειρο.

Το πρόσφατο πρόγραμμα στήριξης επιμηκύνει τη ζωή σε κάθε ευρωπαϊκή κυβέρνηση που πιθανώς έχει ανάγκη. Όμως, ταυτόχρονα αυξάνει και τον θυμό των πολιτικών κατά της Ευρώπης. Στην Ελλάδα υπήρξαν αρκετές πικρές αναφορές για την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας. Στη Γερμανία έγιναν αρκετές πικρές αναφορές για το βάρος του ευρωπαϊκού Νότου.

Την περασμένη εβδομάδα, μιλώντας σε έναν από τους πλέον αξιοσέβαστους ανθρώπους που δημιούργησαν την Ένωση, ανακάλυψα την πίκρα του. Αναφερόμενος στην κόντρα μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, δεν δίστασε να υποστηρίξει ότι η κρίση έχει "στρέψει τον έναν άνθρωπο ενάντια στον άλλο". Κατ’ αυτόν, πρόκειται για μία κατάσταση που μπορεί να παρομοιαστεί με έναν νέο πόλεμο στη σύγχρονη Ευρώπη.

Τελικώς, οι Ευρωπαίοι ανακαλύπτουν ότι το"ευρωπαϊκό project" δεν προσφέρει καμία προστασία ενάντια στον έξω κόσμο.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation