Μόνο η Αθήνα μπορεί να σώσει την Ελλάδα

Εάν η Ελλάδα πείσει τις αγορές ότι είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει απαρέγκλιτα το πρόγραμμα μείωσης του ελλείμματός της, τότε τα spreads θα υποχωρήσουν. Η χώρα μπορεί μόνη να καθορίσει το πεπρωμένο της.

Δημοσιεύθηκε: 15 Απριλίου 2010 - 11:40

Daniel Gros*

Έπειτα από δύο εβδομάδες έντονων αντεγκλήσεων μεταξύ των πολιτικών και φημολογιών στις αγορές, οι βασικοί όροι για την παροχή δανείου από την ευρωζώνη και το ΔΝΤ προς την Ελλάδα έχουν αποφασιστεί. Θα είναι, όμως, αρκετό αυτό το πακέτο; Βάσει βαθιάς παρατήρησης, αποδεικνύεται ότι θα βοηθήσει τη χώρα να ξεπεράσει ευκολότερα έναν σκόπελο, όμως τα προβλήματά της θα παραμείνουν.

Το μέγεθος του τελικού πακέτου βοήθειας (τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο) θα φτάσει στα 45 δισ. ευρώ, με το ΔΝΤ να προσφέρει το 1/3 αυτού του ποσού. Η συμμετοχή του ΔΝΤ σε οποιαδήποτε ενδοευρωπαϊκή συμφωνία βοήθειας ήταν πάντα "κόκκινο πανί". Η συνεισφορά του πρέπει να είναι μικρή, με δεδομένο ότι τα δάνεια που παρέχει είναι 10 - 15 φορές υψηλότερα από τη βαρύτητα μιας χώρας-μέλους στον οργανισμό. Στην περίπτωση της Ελλάδας φτάνουν στα 900 εκατ. ευρώ. Ακόμη και στην Ισλανδία το ΔΝΤ πρόσφερε δάνειο 13 φορές υψηλότερο από τη βαρύτητα της κατάστασης, αρνούμενο να ανέβει παραπάνω.

Το επιτόκιο με το οποίο θα προσφερόταν η στήριξη στην Ελλάδα επίσης αποτέλεσε θέμα αντεγκλήσεων. Αποφασίστηκε στο 5%, δηλαδή χαμηλότερα από τα αντίστοιχα που καλείται να πληρώσει η χώρα στις αγορές.

Όμως, η Ελλάδα μοιάζει απρόθυμη να το χρησιμοποιήσει. Έχει καλούς λόγους: Βάσει της απόφασης που έλαβε η ευρωζώνη, προκειμένου να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός θα πρέπει να υπάρχουν αποδείξεις ότι η χώρα δεν μπορεί να δανειστεί ομαλά από τις αγορές. Για την Ελλάδα η ενεργοποίηση του προγράμματος στήριξης σημαίνει ότι θα πρέπει να βγει και να δηλώσει δημόσια στις αγορές ότι έχει χρεοκοπήσει.

Επιπρόσθετα, ο μηχανισμός δημιουργήθηκε για να καλύψει τις δανειακές ανάγκες της το 2010. Η χώρα θα χρειαστεί περίπου τα ίδια κεφάλαια και το 2011. Τότε, γιατί κάνουμε τόση φασαρία για έναν μηχανισμό που θα προσφέρει ανάσα μόλις για μερικά τρίμηνα;

Το συχνότερο επιχείρημα είναι ότι η Ελλάδα θέλει επίσημη στήριξη για να επιτύχει μείωση των επιτοκίων δανεισμού της. Αν κοιτάξουμε, πάντως, τους αριθμούς, αυτό το επιχείρημα δεν πείθει. Με τη βοήθεια της ευρωζώνης η Ελλάδα θα γλιτώσει περίπου 900 εκατ. ευρώ φέτος, δηλαδή ψίχουλα σε σύγκριση με το έλλειμμά της, το οποίο το 2009 έφτασε στα 40 δισ. ευρώ.

Ακόμη και εάν οι Γερμανοί ήταν πιο γενναιόδωροι και συμφωνούσαν η Ελλάδα να δανειστεί με επιτόκιο 4%, αυτό απλώ θα πρόσθετε επιπλέον 450 εκατ. ευρώ ετησίως στα κεφάλαια που γλιτώνει η χώρα, δηλαδή μόλις το 0,2% του ΑΕΠ της.

Την ίδια στιγμή, η δημοσιονομική προσαρμογή που καλείται να φέρει σε πέρας η Ελλάδα κυμαίνεται από 10% έως 12% του ΑΕΠ. Αυτό η χώρα καλείται να το επιτύχει μόνη της.

Η Ελλάδα αναχρηματοδοτεί το χρέος της μέσω εκδόσεων ομολόγων μακροχρόνιας διάρκειας. Χρειάζεται περίπου 30 δισ. ευρώ ετησίως για αναχρηματοδότηση. Εάν κατορθώσει να μειώσει το έλλειμμά της στο 8% του ΑΕΠ, θα χρειαστεί σχεδόν 50 δισ. ευρώ ετησίως. Ως εκ τούτου, το πραγματικό πρόβλημα της Ελλάδας δεν έχει να κάνει με τη ρευστότητα, αλλά με τον κίνδυνο στάσης πληρωμών.

Τη διαφορά θα μπορούσε να κάνει μία συμφωνία βάσει της οποίας η ευρωζώνη θα κάλυπτε τις δανειακές ανάγκες της Ελλάδας για περισσότερα από ένα έτος. Όμως, κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί, καθώς αντίκειται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ.

Το πραγματικό ερώτημα για τα επόμενα έτη είναι κατά πόσον η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει τα μέτρα μείωσης του υπερβολικού της ελλείμματος. Όσο υπάρχουν αμφιβολίες γι’ αυτό το θέμα, τόσο τα spreads των ελληνικών ομολόγων θα παραμένουν υψηλά. Το πεπρωμένο της χώρας θα το καθορίσει η Αθήνα, όχι οι Βρυξέλλες ή η Ουάσιγκτον.

*Ο κ. Daniel Gros είναι επικεφαλής του Centre for European Policy Studies.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation