Τραπεζικό στοίχημα ανάκαμψης της αν. Ευρώπης

Οι δυτικές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην αν. Ευρώπη "στοιχηματίζουν" ότι οι οικονομίες της περιοχής θα ανακάμψουν. Βέβαια η πορεία διαφέρει από χώρα σε χώρα. Η Πολωνία, η Τσεχία και η Σλοβακία υπερτερούν.

Δημοσιεύθηκε: 18 Ιανουαρίου 2010 - 13:29

Stefan Wagstyl

Τραπεζικό στοίχημα ανάκαμψης της αν. Ευρώπης

Οι κορυφαίες τράπεζες που επενδύουν στην κεντρική και την ανατολική Ευρώπη στοιχηματίζουν ότι οι οικονομίες της περιοχής θα ανακάμψουν φέτος από την ύφεση.

Η ιταλική Unicredit στοχεύει να αυξήσει κατά 100 τα υποκαταστήματά της στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη, η αυστριακή Raiffeisen International σχεδιάζει να προσφέρει πλέον στην περιοχή υπηρεσίες Internet Banking, ενώ η επίσης αυστριακή Erste διευρύνει κατά 70 υποκαταστήματα το δίκτυό της στη Ρουμανία, τη χώρα που έχει τη μεγαλύτερη έκθεση στην ευρύτερη περιοχή.

Οι παραπάνω κινήσεις πραγματοποιούνται μετά την μικρή ανάκαμψη των πιστώσεων σε κάποιες χώρες, όπως για παράδειγμα η Πολωνία στα τέλη του 2009, τάση η οποία οι τραπεζίτες ευελπιστούν ότι θα συνεχιστεί. Ο κ. Federico Ghizzoni, επικεφαλής των μονάδων της Unicredit στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη, τονίζει: "Θεωρώ ότι το 2010 θα είναι ένα μεταβατικό έτος, στο οποίο θα γίνουν εμφανή τα πρώτα σημάδια της ανάκαμψης που έρχεται".

Όμως, αυτή η θετική θεώρηση είναι αρκετά εύθραυστη και οι όμιλοι αξιολόγησης τονίζουν ότι υπάρχουν κίνδυνοι. Η Fitch προειδοποίησε πρόσφατα ότι οι τράπεζες αντιμετωπίζουν κινδύνους, όπως για παράδειγμα υποτιμήσεις νομισμάτων, ή ακόμη και πιθανές "κοινωνικές - πολιτικές πιέσεις, λόγω και των οικονομικών συνθηκών που επικρατούν".

Σύμφωνα, δε, με την εταιρία ερευνών Capital Economics, "οι τράπεζες της περιοχής εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν κινδύνους".

Η χρηματοοικονομική καταστροφή που απείλησε την περιοχή πέρυσι δεν πραγματοποιήθηκε τελικά χάρη στην επέμβαση της Ε.Ε. και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και στην καλύτερη της αναμενομένης πορεία των οικονομιών κάποιων σημαντικών χωρών όπως και στην ανθεκτικότητα που επέδειξαν οι δυτικές τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη.

Πέρυσι η ευρύτερη περιοχή βρέθηκε αντιμέτωπη με την ύφεση, με τη μέση συρρίκνωση του ΑΕΠ να φθάνει στο 7%. Παρά το γεγονός ότι οι οικονομολόγοι παραμένουν συγκρατημένοι, προβλέπουν μέση ανάπτυξη κοντά στο 2% για φέτος. Σαφώς δεν θα υπάρξει γρήγορη επιστροφή στην άνθηση που καταγράφηκε πριν από το ξέσπασμα της κρίσης. Αλλά μία γενικευμένη οικονομική κατάρρευση δεν φαίνεται πλέον πιθανή. Η Πολωνία, η Δημοκρατία της Τσεχίας και η Σλοβακία εξέρχονται από την κρίση σε αρκετά καλή κατάσταση. Άλλωστε, η πρόσφατη πώληση μετοχών αξίας 1,5 δισ. ζλότι (1,8 δισ. δολάρια) της κρατικής πολωνικής τράπεζας PKO Bank Polski αποδεικνύει το ενδιαφέρον των επενδυτών.

Όμως, σε άλλες χώρες οι προοπτικές είναι πιο δύσκολες. Οι βαλτικές χώρες βρίσκονται σε βαθιά ύφεση. Η Ουγγαρία, η οποία είχε προβλήματα και πριν από την κρίση, εξακολουθεί να αγωνίζεται για να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Η Ρουμανία και η Βουλγαρία, στις οποίες η κρίση έφθασε με χρονική καθυστέρηση, βρίσκονται αντιμέτωπες και φέτος με την ύφεση. Το ίδιο και η Ουκρανία, η οποία έχει να αντιμετωπίσει και πολιτική αναταραχή.

Σε αυτές τις χώρες οι τράπεζες παλεύουν με τις υψηλές επισφάλειες. Σύμφωνα με την Capital Economics, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια φθάνουν στο 9,5% του συνολικού δανεισμού στην Ουγγαρία, στο 11,2% στη Ρουμανία και στο 14,5% στη Λετονία. Και τα πράγματα μπορεί να χειροτερέψουν. Σε ένα "τεστ κόπωσης" τον περασμένο μήνα, η Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας υποστήριξε ότι οι προβλέψεις μπορεί να φθάσουν στο 16% -για την κεντρική και ανατολική Ευρώπη- από 4,6% που ήταν στα τέλη του Σεπτεμβρίου.

Βέβαια, η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών είναι πολύ καλή, όμως οι κίνδυνοι διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Στην Πολωνία, στη Δημοκρατία της Τσεχίας και στη Σλοβακία η ρευστότητα βρίσκεται σε καλά επίπεδα, με σχεδόν πλήρη ισορροπία στο ισοζύγιο δανείων - καταθέσεων. Όμως στην Ουγγαρία τα δάνεια φθάνουν στο 150% των καταθέσεων και στη Λετονία στο 280%. Τα δάνεια σε ξένο συνάλλαγμα -που αποτελούν μεγαλύτερο κίνδυνο- είναι αμελητέα στη Σλοβακία (η οποία, άλλωστε, είναι μέλος της ευρωζώνης), αλλά αγγίζουν το 90% των συνολικών δανείων στις χώρες της Βαλτικής.

Ο κ. Ghizzoni δεν προβλέπει μεγαλύτερη αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς έχει καταγραφεί κάμψη τους στα τέλη του 2009.

Ο κ. Herbert Stepic, διευθύνων σύμβουλος της Raiffeisen International, υποστηρίζει ότι η ενίσχυση των μη εξυπηρετούμενων δανείων σε γενικές γραμμές υποχωρεί, όμως παραμένει ψηλά σε κράτη που βρίσκονται αντιμέτωπα με την ύφεση. "Όμως οι χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης αποτελούν εκ νέου success story, αφού σε πλήρη αντίθεση με τις τράπεζες που λειτουργούν μόνο στη Δύση εξακολουθούμε να είμαστε κερδοφόροι παρά τις δύσκολες συνθήκες λόγω της κρίσης στις οικονομίες της περιοχής".

Ακόμη και μεταξύ των τραπεζών υπάρχουν μεγάλες διαφορές στο τι έχουν επιτύχει. Το μεγαλύτερο πλήγμα το έχουν δεχτεί τοπικές τράπεζες, στις οποίες τα κράτη δεν έχουν μερίδιο, όπως η Parex από τη Λετονία, η οποία διασώθηκε, κατόπιν κρατικοποιήθηκε και τώρα θα τεθεί προς πώληση.

Αρκετές ουκρανικές τράπεζες, όπως η μεγαλύτερη εξ αυτών η Prominvestbank, αντιμετώπισαν μεγάλα προβλήματα. Η OTP, η μεγαλύτερη τράπεζα της περιοχής, στην οποία το κράτος δεν διαθέτει μερίδιο, δέχθηκε κρατική βοήθεια και τώρα βρίσκεται στη διαδικασία αποπληρωμής.

Μεταξύ των δυτικών τραπεζών μόνο μία χρειάστηκε να διασωθεί εξαιτίας της έκθεσής της στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Πρόκειται για την αυστριακή Hypo Group Alpe Adria, η οποία κρατικοποιήθηκε τον περασμένο μήνα. Η Αυστρία παραμένει η δυτική χώρα με τη μεγαλύτερη έκθεση στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη, με την αξία των παγίων των αυστριακών τραπεζών στην περιοχή να φθάνει στο 70% του αυστριακού ΑΕΠ.

Μεταξύ των τραπεζών, εκ νέου οι αυστριακές έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση. Το 100% των παγίων της Raiffeisen είναι επενδεδυμένο στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη (βάσει στοιχείων στα τέλη του 2008), ενώ της Erste έφτασε στο 53%. Αντίθετα, για τη Unicredit είναι μόλις 10%.

Και οι τρεις επενδύουν στη δημιουργία νέων υποκαταστημάτων, αλλά προσέχουν σε ό,τι αφορά τα κεφάλαιά τους και το κόστος τους. Η Raiffeisen έχει μειώσει 10% το μέγεθος του ισολογισμού της (στα τέλη Σεπτεμβρίου 2009) και 8% το εργατικό της δυναμικό, στις 58.600. Η Unicredit σε ποσοστό 4% τον ισολογισμό της και το εργατικό της δυναμικό κατά 4.000 υπαλλήλους στους 73.400, με τη μεγαλύτερη μείωση να πραγματοποιείται στην Ουκρανία. Η Erste δεν έχει μειώσει θέσεις εργασίας, αλλά περιόρισε το προσωπικό στην BCR τη θυγατρική που έχει στη Ρουμανία. Μείωσε το προσωπικό της στις 8.900 από 12.000 που ήταν, αλλά στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης, μετά την εξαγορά της τράπεζας.

Παρά τις ισχυρές πιέσεις, κάποιες τράπεζες αρνούνται να αποχωρήσουν από την περιοχή. Οι ελληνικές τράπεζες δεν εμφανίζονται πρόθυμες να αποχωρήσουν από τη Βουλγαρία ή από άλλες γειτονικές χώρες, παρότι οι οικονομίες τους βρίσκονται σε κρίση.

Πάντως, οι αναλυτές αναμένουν αποεπενδύσεις, ιδιαίτερα εάν εφαρμοστούν οι νέοι κανόνες της Βασιλείας ΙΙ. Καθώς όλες σχεδόν οι δυτικές τράπεζες είναι "εκτεθειμένες" στην περιοχή μέσω κατοχής μετοχών σε εταιρίες, και όχι μέσω πλήρους ιδιοκτησίας αυτών, η εφαρμογή κανόνων για ισχυρότερη κεφαλαιακή επάρκεια μπορεί να τις οδηγήσεις σε απεκδύσεις μονάδων.

© The Financial Times Limited 2010. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation