Ελλάδα, Τουρκία, Ντουμπάι -και αστάθεια

Ελλάδα και Ντουμπάι υπενθυμίζουν στην υφήλιο ότι οι κίνδυνοι δεν εξαφανίστηκαν. Παραμονεύουν και είναι έτοιμοι να «ρίξουν» εκ νέου το σύστημα, όπως σημειώνουν σε ανάλυσή τους οι «F.T.».

Δημοσιεύθηκε: 27 Νοεμβρίου 2009 - 09:50

Τελ. Ενημ.: 27 Νοεμβρίου 2009 - 14:05

Gillian Tett

Οι αγορές παραγώγων μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπες με ένα πρωτοφανές φαινόμενο αυτή την εβδομάδα: το κόστος ασφάλισης έναντι ενδεχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας (credit default swap - CDS) μπορεί να ενισχυθεί υψηλότερα από το αντίστοιχο για την Τουρκία για πρώτη φορά στην Ιστορία.

Πριν από δύο χρόνια κάτι τέτοιο έμοιαζε απόλυτα απίθανο στους traders της αγοράς παραγώγων, για να μη μιλήσουμε για τους υπερήφανους Έλληνες πολιτικούς. Άλλωστε το 2007 το τουρκικό CDS -όπως και τα υπόλοιπα αρκετών «αναδυόμενων» αγορών- βρισκόταν περίπου στις 500 μονάδες βάσης, καθώς υπήρχαν αρκετοί φόβοι για τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας.

Το ελληνικό, αντίθετα, βρισκόταν κοντά στις 15 μονάδες βάσης, καθώς η Ελλάδα ήταν μέλος της ευρωζώνης και τα ομόλογά της σε ευρώ θεωρούνταν προστατευμένα.

Όμως, κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών η εικόνα των δημοσιονομικών για αρκετές αναδυόμενες αγορές, όπως η Τουρκία, έχει βελτιωθεί σε σύγκριση με τον ανεπτυγμένο δυτικό κόσμο. Αντίθετα, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν χαοτικό προϋπολογισμό, ανεξάρτητα εάν χρησιμοποιεί το ευρώ ή όχι.

Γι’ αυτόν τον λόγο χθες (26/11) -καθώς οι αγορές φοβήθηκαν, αντιμετώπισαν το σοκ από το Ντουμπάι και οι επενδυτές φρόντισαν να αποφύγουν το ρίσκο- το spread στα CDS των 5ετών ελληνικών ομολόγων κυμάνθηκε μεταξύ 201 - 208 μονάδων βάσης, σύμφωνα με στοιχεία της Markit. Το αντίστοιχο τουρκικό κυμάνθηκε μεταξύ 207 - 212 μονάδων βάσης, δηλαδή τα δύο CDS βρέθηκαν πολύ κοντά (σύμφωνα, δε, με το Bloomberg σε κάποιες αγορές το ελληνικό κινήθηκε σε υψηλότερο επίπεδο από το τουρκικό).

Η παραπάνω κατάσταση σαφώς πλήττει την ελληνική περηφάνια. Όμως εδώ «παίζονται» πολύ περισσότερα, τα οποία αφορούν και στην «περηφάνια» του Ντουμπάι.

Πριν από δύο χρόνια, οι επενδυτές παγκοσμίως δεν ξόδευαν και πολύ χρόνο για να ασχοληθούν με αυτό που αποκαλείται «tail risk» (τραπεζικός όρος ο οποίος χρησιμοποιείται προκειμένου να χαρακτηρίσει το γεγονός ότι μπορούν να συμβούν και φαινόμενα τα οποία εκ πρώτης όψεως μοιάζουν απίθανα). Άλλωστε πριν από το 2007 ο κόσμος έμοιαζε σαν ένα μέρος όπου όλα ήταν σταθερά και μπορούσαν να προβλεφθούν και ως εκ τούτου ήταν δύσκολο ακόμη και να φανταστείς ότι κάποιο «μεγάλο κακό» θα ερχόταν.

Όμως, κατά τη διάρκεια της τελευταίας 2ετίας το φαινομενικά ασφαλές χρηματοοικονομικό σύστημα θρυμματίστηκε και οι επενδυτές όφειλαν να μάθουν ότι μπορούσαν να συμβούν και τα απίθανα: από την κατάρρευση της Lehman Brothers έως την κατάρρευση της Ισλανδίας και πολλά ακόμα. Δηλαδή το «tail risk» εισήλθε στη λογική και στη συνείδηση των επενδυτών.

Παρά το γεγονός ότι οι αγορές έχουν σταθεροποιηθεί το τελευταίο 6μηνο, το παραπάνω μάθημα δεν μπορεί να ξεχαστεί. Με άλλα λόγια, το ισχυρό ψυχολογικό σοκ της διετίας 2007 - 2008 έκανε τους επενδυτές να αντιδρούν ως βετεράνοι ενός ιδιαίτερα σκληρού πολέμου. Πολύ καιρό αφού έχουν ολοκληρωθεί οι αιματηρές μάχες, αρκεί ένα «μπαμ» και όλοι τρέχουν να κρυφτούν.

Αυτό δεν σημαίνει -να το ξεκαθαρίσουμε- ότι είναι σωστό να περιμένουμε πως ο κόσμος θα καταρρεύσει σύντομα. Δηλαδή το γεγονός ότι τα CDS της Ελλάδας διευρύνθηκαν από τις 5 στις 200 μονάδες δεν σημαίνει ότι η χώρα θα χρεοκοπήσει ή ότι θα υπάρξει διάσπαση της ευρωζώνης. Άλλωστε, η αγορά CDS δεν έχει υψηλή ρευστότητα και αυτές οι έντονες διακυμάνσεις μπορούν να συμβούν ακόμη και με χαμηλούς όγκους συναλλαγών.

Αυτό που δείχνει, όμως, η αγορά CDS είναι πόσο πιθανό είναι το «tail risk», πόσο πιθανό είναι να συμβούν τα απίστευτα. Ή, για να το πούμε με άλλα λόγια, δείχνει τι πιστεύουν οι επενδυτές ότι μπορεί να συμβεί σε περίπτωση που η τρέχουσα δημοσιονομική κατάσταση γίνει ακόμη πιο ακραία.

Οι επενδυτές έχουν την τάση να ξεχνούν τι μπορεί να προκαλέσουν οι ακραίες καταστάσεις. Άλλωστε, γνώριζαν εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα την υπερβολική μόχλευση του Ντουμπάι. Νόμιζαν ότι δεν κινδυνεύουν, υπό το πρίσμα ότι οι ξένοι επενδυτές ήταν προστατευμένοι.

Τώρα αυτή η αντίληψη άλλαξε. Το «tail risk» επανεμφανίστηκε και μάλιστα με επιθετικό τρόπο. Ως εκ τούτου δεν αποτελεί έκπληξη για κανέναν το γεγονός ότι τα CDS και άλλων υπερχρεωμένων αναδυόμενων χωρών, όπως η Ουγγαρία, διευρύνθηκαν περαιτέρω ή γιατί αυτό συνέβη στα ελληνικά CDS.

Για κάποιο διάστημα οι επενδυτές ήθελαν να πιστεύουν ότι μόνο οι αναδυόμενες αγορές είχαν την τάση ή τον κίνδυνο να βρεθούν αντιμέτωπες με δημοσιονομικά σοκ. Τα θεμελιώδη δεδομένα του χρέους του Ντουμπάι δεν είναι και τόσο διαφορετικά από τα αντίστοιχα της Ελλάδας ή ακόμη και των ΗΠΑ. Ξαφνικά η διαχωριστική γραμμή μεταξύ «αναδυόμενων» και «ανεπτυγμένων» χωρών έγινε λιγότερο διακριτή.

Ίσως ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τόσο τα γεγονότα στο Ντουμπάι όσο και τα ελληνικά CDS είναι να τα θεωρήσουμε προειδοποίηση. Το τελευταίο διάστημα στο χρηματοοικονομικό σύστημα έχει επιστρέψει μια αίσθηση ισορροπίας, εξαιτίας των τεράστιων προγραμμάτων στήριξης από τις κεντρικές τράπεζες. Επίσης έχει καταγραφεί ράλι στις αποτιμήσεις, στηριζόμενο και αυτό στις «ενέσεις» ρευστότητας.

Όμως η σκληρή αλήθεια είναι ότι αρκετές από τις αιτίες που δημιούργησαν εξαρχής την κρίση -όπως για παράδειγμα η υπερβολική μόχλευση- εξακολουθούν να υπάρχουν. Κάτω από την αύρα της σταθερότητας παραμονεύουν οι πιθανοί κίνδυνοι. Εάν τα χθεσινά γεγονότα έκαναν τους επενδυτές να θυμηθούν την παραπάνω πραγματικότητα, τότε αυτό είναι πολύ καλό. Όχι μόνο για το Ντουμπάι αλλά και για την Ελλάδα.

© The Financial Times Limited 2009. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation