Ο «έξυπνος» συμβιβασμός για το ελληνικό χρέος

Υπήρχε μια έκδηλη νότα θριάμβου στα λόγια με τα οποία ο Μάριο Σεντένο, ο Πορτογάλος επικεφαλής του Eurogroup, ανακοίνωσε τη συμφωνία που βάζει τέλος σε οκτώ χρόνια διασώσεων για την Ελλάδα.

«Η Ελλάδα, μαζί με την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Κύπρο και την χώρα μου την Πορτογαλία, εντάσσεται στην ομάδα των χωρών της ευρωζώνης που άλλαξαν την πορεία των οικονομιών τους και στέκονται και πάλι στα πόδια τους» σημείωσε ο κ. Σεντένο.

Είναι αναμφίβολα μια έξυπνα διατυπωμένη συμφωνία και κάθε πλευρά, η Ελλάδα και οι πιστωτές της στην ευρωζώνη, παίρνουν αρκετά για να την χαιρετίσουν ως επιτυχία. Για τη Γερμανία και τους συμμάχους της δεν υπάρχει ρητή διαγραφή του ελληνικού χρέους, κάτι που θα χαλαρώσει την εγχώρια πολιτική πίεση προς την καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ από επικριτές που θεωρούν ότι το Βερολίνο καλείται πολύ συχνά να πληρώσει το λογαριασμό για την ευρωζώνη.

Την ίδια στιγμή, η προσφορά ενός μαξιλαριού ρευστότητας €24,1 δισ. για την Ελλάδα μετά την επίσημη λήξη του τρίτου προγράμματος διάσωσης τον Αύγουστο απομακρύνει μεγάλο μέρος της ανησυχίας ότι η Αθήνα μπορεί να διολισθήσει σε μια ακόμα κρίση κρατικού χρέους τα επόμενα δυόμιση χρόνια ή και αργότερα. Επιπλέον, οι πιστωτές κέρδισαν τη δέσμευση της Ελλάδας ότι θα επιτυγχάνει μεγάλα πλεονάσματα για πολλά χρόνια, μια υπόσχεση που θα καθησυχάσει τις ανησυχίες όλων εκείνων που θεωρούν ότι η δημοσιονομική απειθαρχία είναι η βασική αιτία της ελληνικής κρίσης.

Από την σκοπιά της Ελλάδας, η συμφωνία είναι ικανοποιητική γιατί οι όροι παροχής βοήθειας από την ευρωζώνη μετά το τέλος του προγράμματος δεν μοιάζουν με μια λίστα οδηγιών, αλλά περισσότερο με ένα πακέτο που ήταν προϊόν διαπραγμάτευσης. Δίνει ώθηση την κατάλληλη στιγμή στην αριστερή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος θα διεκδικήσει την επανεκλογή του αργότερα φέτος ή το 2019.

Ωστόσο ο κ. Σεντένο μπορεί να υπερβάλλει όταν ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα μπορεί τώρα να σταθεί στα πόδια της. Η Κριστίν Λαγκάρντ, η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ, επισήμανε μια επιφύλαξη όταν ανέφερε ότι το Ταμείο διατηρεί ακόμα αμφιβολίες σχετικά με την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, το οποίο αντιστοιχεί περίπου στο 180% του ΑΕΠ.

Μια άλλη αμφιβολία έχει να κάνει με το εξωτερικό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, στην ευρωζώνη και στις χρηματοοικονομικές αγορές. Στην Ιταλία, η άνοδος στην εξουσία μιας λαϊκιστικής κυβέρνησης που αντιτίθεται στις δημοσιονομικές και οικονομικές ορθοδοξίες έχει προκαλέσει σποραδικές αναταράξεις στις αγορές. Η Ελλάδα δεν είναι απρόσβλητη στις εντάσεις αυτές.

Τέλος, παραμένει ακόμα η μεγαλύτερη ίσως ανησυχία από όλες: κατά πόσον η ποιότητα των μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσαν διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις από το 2010 και έπειτα είναι αρκετή ώστε να αποτρέψει την επανεμφάνιση των προβλημάτων στο μέλλον. Έχει υπάρξει αξιοσημείωτη βελτίωση στην επίδοση του ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων και των εξαγωγέων, αλλά οι μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση δεν ήταν οι αναμενόμενες. Όσον αφορά το κράτος δικαίου, η Ελλάδα έχει ομολογουμένως κάνει βήματα προς τα πίσω τα τελευταία χρόνια.

Η ανακοίνωση για την Ελλάδα κάνει μια αναφορά στο πρόβλημα. Κάνει λόγο για «ανησυχία» όσον αφορά τις συνεχιζόμενες προσπάθειες δίωξης του Ανδρέα Γεωργίου, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ από το 2010 ως το 2015. Στην υπόθεση, την οποία οι πιστωτές της Ελλάδας βλέπουν ως παράλογη, οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον κατηγορούν ότι «φούσκωσε» επίτηδες το έλλειμμα του 2009 ώστε να δικαιολογήσει την υπαγωγή της χώρας σε μνημόνιο το 2010.

Η υπόθεση Γεωργίου αναδεικνύει το ρίσκο, το οποίο ποτέ δεν εξαφανίστηκε κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης χρέους, οι εγχώριες πολιτικές διαμάχες να εμποδίσουν τις προσπάθειες ανάκαμψης και διαφυγής από τις χρόνιες παθογένειες της χώρας.

Αυτές είναι πολύ μεγαλύτερες από ένα υπερβολικό έλλειμμα προϋπολογισμού και την έλλειψη ανταγωνιστικότητας. Αφορούν στη επιχείρηση δημιουργίας ενός αποδοτικού, αμερόληπτου κράτους για πρώτη φορά στην μοντέρνα ιστορία της Ελλάδας – μια δουλειά που απέχει μακράν από το να θεωρείται τελειωμένη.

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation