Η ΕΚΤ οδεύει προς την έξοδο από το QE παρά τα εμπόδια

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα φαίνεται έτοιμη να αγνοήσει τις ανησυχίες αναφορικά με την επιδείνωση των αντίθετων οικονομικών ανέμων και να ξεκινήσει τις συζητήσεις αυτή την εβδομάδα για το πώς θα περιστείλει το ύψους 2,4 τρισ. ευρώ πρόγραμμα αγοράς ομολόγων.

Αξιωματούχοι της ΕΚΤ εδώ και καιρό υπαινίσσονται πως θα άρχιζαν το καλοκαίρι να ξεδιπλώνουν τα σχέδια για τον τερματισμό της ποσοτικής χαλάρωσης.

Όταν άρχισαν πέρυσι να σκέφτονται τα σχέδια εξόδου, η ανάκαμψη της ευρωζώνης φαινόταν πως θα ήταν αρκετά ισχυρή, ώστε να αντέξει την απόσυρση των μέτρων τόνωσης.

Έκτοτε, δεν έχουν κάνει και πολλά για να διορθώσουν τις προσδοκίες πως οι μηνιαίες αγορές τίτλων θα μειωθούν σταδιακά από τα 30 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο στο μηδέν μέχρι τις αρχές του 2019.

Κάποιοι από το διοικητικό συμβούλιο, μάλιστα, δήλωσαν ξεκάθαρα πως οι επενδυτές σωστά προέβλεψαν πως η πρώτη αύξηση επιτοκίων θα έρθει γύρω στα μέσα του επόμενου έτους.

Ωστόσο, καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες ετοιμάζονται να συναντηθούν στη Ρίγα σήμερα Πέμπτη για να ξεκινήσουν να δίνουν λεπτομέρειες των σχεδίων τους, στην επενδυτική κοινότητα επικρατεί νευρικότητα. Ορισμένοι έδειξαν την πολιτική αβεβαιότητα στην Ιταλία, τις υψηλότερες τιμές του πετρελαίου και την απειλή εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ ως λόγους για να υποτεθεί πως οι αγορές ομολόγων θα μπορούσαν να διαρκέσουν μέχρι την άνοιξη του 2019.

Έτσι, οι αγορές ξαφνιάστηκαν την περασμένη εβδομάδα, όταν ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Πέτερ Πράετ επιβεβαίωσε πως το σχέδιο παραμένει εντός τροχιάς.

«Τα σχόλια του κ. Πράετ έδωσαν την εντύπωση πως οι προοπτικές γίνονται πιο ξεκάθαρες ακριβώς τη στιγμή που η αβεβαιότητα και τα πτωτικά ρίσκα αυξάνονται», σχολίασε ο οικονομολόγος της IHS Markit, Ken Wattret. «Δεν είναι μόνο η Ιταλία, κοιτάξτε και τη σύνοδο των G7».

Η νευρικότητα των επενδυτών οφείλεται εν μέρει και στις ιδιοσυγκρασίες της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στη Φρανκφούρτη.

Για να καθησυχάσει τα «γεράκια» του διοικητικού συμβουλίου, η ΕΚΤ έπρεπε να σχεδιάσει το QE με τρόπο που περιόριζε τη δύναμη πυρός του.

Υπάρχουν περιορισμοί στο μερίδιο των ομολόγων ενός κράτους που μπορεί να είναι διαθέσιμο προς αγορά· η αγορά υπολογίζεται ανάλογα με το οικονομικό βάρος μιας χώρας αντί με το εκκρεμές χρέος της και το ρίσκο μένει σε μεγάλο βαθμό στα βιβλία των εθνικών κεντρικών τραπεζών.

Ορισμένοι αναλυτές υποψιάζονται πως η ΕΚΤ πείθει τον εαυτό της πως οι οικονομικές συνθήκες είναι αρκετά ισχυρές, απλά και μόνο διότι ξεμένει από τίτλους που μπορεί να αγοράσει χωρίς να αντιμετωπίσει νομικούς περιορισμούς.

Υπάρχει μια επιπρόσθετη ανησυχία. Με τον κ. Πράετ και τον πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι να αποχωρούν από την τράπεζα του χρόνου, οι παρατηρητές αρχίζουν να θέτουν ερωτήματα ως προς το τι θα κάνει η επόμενη γενιά ηγετών -που πιθανότατα θα έχει πιο επιθετική στάση-, στην περίπτωση που η ανάπτυξη στην περιοχή σταματήσει τα επόμενα χρόνια.

Η νυν ηγεσία της ΕΚΤ θα πρέπει να τηρήσει όλο και πιο ευαίσθητες ισορροπίες, διότι δεν μπορεί να προσφέρει αξιόπιστα πολλή πληροφόρηση στους επενδυτές.

«Υπάρχει μια τεράστια ασυνέπεια μεταξύ του μηνύματος ότι θα βάλουν τέλος στο QE στο τέλος του έτους, που τώρα είναι ξεκάθαρο, ότι σκοπεύουν να κάνουν την πρώτη αύξηση επιτοκίου κάποια στιγμή πριν ή κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου του 2019, και του τι θα συμβεί μετά από αυτό, όταν θα φύγει ο κ. Ντράγκι», δήλωσε ο οικονομολόγος της BNP Paribas Asset Management, Richard Barwell.

Για την ώρα, οι επενδυτές θα είναι ικανοποιημένοι αν έχουν περισσότερη πληροφόρηση ως προς το τι θα συμβεί αμέσως μετά το QE, πάνω απ’ όλα τι θα συμβεί με τα επιτόκια.

Το 25μελές συμβούλιο έχει στείλει αντικρουόμενα μηνύματα ως προς το πόσα περισσότερα είναι διατεθειμένο να πει για τον χρόνο της αύξησης επιτοκίων πέραν του τρέχοντος μηνύματος ότι τα κόστη δανεισμού αναμένεται να παραμείνουν σε χαμηλό-ρεκόρ μέχρι «πέραν» του τέλους της αγοράς τίτλων.

Ο κ. Ντράγκι άφησε να εννοηθεί νωρίτερα φέτος πως η τράπεζα θα ήθελε να αυξήσει τα επιτόκια σταδιακά και όχι να κάνει μεγάλα βήματα.

Όμως άλλοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν φέρει αντιρρήσεις στο να δοθεί ένα ξεκάθαρο σχέδιο για τον χρόνο της αύξησης επιτοκίων. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Εσθονίας Ardo Hansson δήλωσε την περασμένη εβδομάδα πως η τράπεζα μπορεί να αυξήσει τα επιτόκια ταχύτερα απ’ όσο υποψιάζεται η αγορά.

Οι αγορές θέλουν επίσης το συμβούλιο να ξεκαθαρίσει το για πόσο θα συνεχίσει να δαπανά τα έσοδα από ομόλογα που ωριμάζουν, τα οποία αγοράστηκαν στο πλαίσιο του QE.

Η τράπεζα έχει υποδηλώσει πως θα επανεπενδύσει κατά μέσο όρο 15 δισ. ευρώ μηνιαίως τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2019, όμως δεν έχει δώσει ενδείξεις ως προς το τι θα συμβεί μετά.

Η προσδοκία είναι πως η ΕΚΤ θα ακολουθήσει τα βήματα της Fed και θα αυξήσει τα επιτόκια προτού αρχίσει να συρρικνώνει τον ισολογισμό της, όμως οι αγορές μπορεί να χρειαστεί να περιμένουν μέχρι τον Ιούλιο για να μάθουν σίγουρα.

Όταν η ΕΚΤ έλαβε μεγάλες αποφάσεις στο παρελθόν, έτεινε να το κάνει σε δύο φάσεις -πρώτα επικοινωνώντας τον σκοπό της συζήτησης και στη συνέχεια αποκαλύπτοντας έξι εβδομάδες αργότερα τα «ψιλά γράμματα».

Ωστόσο, η εμπιστοσύνη του κ. Πράετ στην οικονομία έχει αυξήσει τις προσδοκίες πως ο επικεφαλής οικονομολόγος θα παρουσιάσει λεπτομερή λίστα επιλογών στο υπόλοιπο συμβούλιο, ακόμα και αυτή την εβδομάδα.

«Μια επίσημη ανακοίνωση τον Ιούλιο εξακολουθεί να φαίνεται πιθανότερη», σύμφωνα με τον κ. Wattret. «Όμως οι πιθανότητες μιας απόφασης τον Ιούνιο έχουν αυξηθεί, βάσει του τόνου της ομιλίας του κ. Πράετ, συν του επιχειρήματος τακτικής να προχωρήσει το θέμα πριν κλείσει το παράθυρο ευκαιρίας».

Καθώς έγιναν σε μια περίοδο αυξημένης ευαισθησίας της αγοράς για την Ιταλία, τα σχόλια του κ. Πράετ οδήγησαν σε διεύρυνση της διαφοράς μεταξύ του κόστους δανεισμού της Γερμανίας και της Ιταλίας. Το χάσμα έχει έκτοτε περιοριστεί, μετά και τη δήλωση του νέου Ιταλού υπουργού Οικονομικών Τζιοβάνι Τρία, το Σαββατοκύριακο, ότι η Ρώμη παραμένει προσηλωμένη στο ευρώ.

Αντί για εμπόδιο στον τερματισμό του QE, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να δουν τα γεγονότα στην Ιταλία ως μια ευκαιρία να κινηθούν ταχύτερα.

«Αν περιμένεις μέχρι τον Ιούλιο και τα δεδομένα χειροτερέψουν, τι θα κάνεις τότε;», διερωτήθηκε ο κ. Barwell.

«Η τράπεζα θέλει οι επενδυτές να καταλάβουν πως το ποντάρισμα του Ντράγκι έχει τελειώσει, πως υπάρχουν προϋποθέσεις για το 'ό,τι χρειαστεί' και πως η ΕΚΤ δεν θα συνεχίσει το QE μόνο για να περιορίσει μια άνοδο στα κόστη δανεισμού της Ιταλίας», πρόσθεσε.

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation