Νέες ανησυχίες για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα

Εντείνονται οι φόβοι για την ανεξαρτησία του ελληνικού δικαστικού συστήματος, αφότου το Υπουργείο Εξωτερικών κέρδισε δικαστική απόφαση για το «πάγωμα» των τραπεζικών λογαριασμών κορυφαίου περιοδικού, λόγω επιστολής αναγνώστη που τον περιγράφει ως πρώην «φανατικό» σταλινιστή.

Η απόφαση που βγήκε υπέρ του Νίκου Κοτζιά έχει προσελκύσει σκληρή κριτική από ακαδημαϊκούς και δημόσια πρόσωπα, που υποστηρίζουν ότι παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ελευθερίας της έκφρασης. Επίσης υπογραμμίζει μια ευρύτερη ανησυχία γύρω από την παρέμβαση που θεωρείται ότι γίνεται στο δικαστικό σύστημα, από την αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι ανησυχίες διευρύνθηκαν και εκτός Ελλάδας την περασμένη εβδομάδα, όταν ανώτατοι αξιωματούχοι της ευρωζώνης προειδοποίησαν την κυβέρνηση πως η συνεχιζόμενη δίωξη του Ανδρέα Γεωργίου, του πρώην επικεφαλής της ΕΛΣΤΑΤ, λόγω κατηγοριών ότι διόγκωσε το μέγεθος του ελλείμματος του προϋπολογισμού της χώρας το 2009, απειλεί να δημιουργήσει ρήγμα μεταξύ Αθήνας και των πιστωτών της στην ευρωζώνη.

Η υπόθεση έρχεται ενώ οι Βρυξέλλες έχουν ήδη εγκλωβιστεί σε αδιέξοδο με την Πολωνία και την Ουγγαρία στο θέμα του κράτους δικαίου, γεγονός που έχει εγείρει ερωτήματα για την ικανότητα της ΕΕ να επιβάλει τα δημοκρατικά πρότυπα που βρίσκονται στον πυρήνα του ευρωπαϊκού πρότζεκτ.

Η υπόθεση Κοτζιά εστιάζει σε επιστολή ενός αναγνώστη που δημοσιεύθηκε στο Athens Review of Books το 2010, η οποία περιέγραψε πως ο υπουργός ήταν κάποτε «ο πιο ακραίος, φανατικός, σκληρός και ανελέητος κομμουνιστής της γενιάς μας, ένας πραγματικός γκαουλάιτερ του σταλινισμού».

Το ανώτατο δικαστήριο καταδίκασε τον Μανώλη και τη Μαρία Βασιλάκη, τους ιδιοκτήτες του περιοδικού, για δυσφήμηση και κατέβαλε στον κ. Κοτζιά αποζημίωση 22.000 ευρώ. Το δικαστήριο ακολούθως «πάγωσε» τους τραπεζικούς λογαριασμούς του περιοδικού και του ζευγαριού, έπειτα από αίτηση του κ. Κοτζιά.

Η κίνηση πυροδότησε αντιπαράθεση, γιατί είναι σχεδόν άνευ προηγουμένου στην Ελλάδα να προσπαθήσει ο ενάγων για δυσφήμηση να συλλέξει αποζημίωση, αφότου το δικαστήριο έχει «καθαρίσει» τη φήμη του. Ο κ. Βασιλάκης κατηγόρησε τον κ. Κοτζιά ότι θέλει «να μας κλείσει».

Η απόφαση, η οποία δεν μπορεί να προσβληθεί στα ελληνικά δικαστήρια, και η απάντηση του κ. Κοτζιά έγιναν γνωστές στο κοινό στα τέλη του περασμένου μήνα. Ο κ. Βασιλάκης τόνισε πως θα ασκήσει έφεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ο κ. Κοτζιάς, πρώην ανώτατο στέλεχος του ελληνικού κομμουνιστικού κόμματος, που διατηρεί την σταλινική ιδεολογία του, αρνήθηκε να σχολιάσει.

Το δικαστήριο εξέδωσε ομόφωνη ετυμηγορία 5-0 ενάντια στο περιοδικό, αφότου η Πηνελόπη Ζωντανού, η εισηγήτρια στο ανώτατο δικαστήριο που αρχικά είχε ζητήσει να απορριφθεί η υπόθεση το 2016 επιχειρηματολόγησε πως ο ισχυρισμός του κ. Κοτζιά παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το ελληνικό Σύνταγμα, άλλαξε την απόφασή της. Δεν έδωσε καμία εξήγηση για την αλλαγή στη γνώμη της.

«Είναι άνευ προηγούμενου ένα μέλος του ανώτατου δικαστηρίου να αλλάξει την απόφασή του με τέτοιο τρόπο, χωρίς ένα ισχυρό νομικό επιχείρημα», τόνισε ανώτατος Έλληνας δικαστής.

Ο κ. Βασιλάκης ανέφερε ότι η διαμάχη του με τον υπουργό Εξωτερικών αντανακλά την «προβληματική κατάσταση» του ελληνικού δικαστικού συστήματος. «Αυτή η υπόθεση δεν είναι απλά μια προσωπική διαμάχη. Ο πραγματικός εχθρός είναι η τρέχουσα κυβέρνηση, η οποία δεν πιστεύει σε ένα δημοκρατικό σύστημα συνταγματικών ελέγχων», επεσήμανε.

Η υπόθεση είναι η πιο πρόσφατη που πυροδότησε ισχυρισμούς για κυβερνητική παρέμβαση στις δικαστικές διαδικασίες.

Ανώτατοι δικαστές και εισαγγελείς καταδίκασαν πρόσφατα μια κυβερνητική πρόταση για την κατάργηση του Συμβουλίου Επικρατείας, του υψηλότερου διοικητικού δικαστηρίου, και την αντικατάστασή του με ένα συνταγματικό δικαστήριο. Ο Νικόλαος Σακελλαρίου, πρόεδρος του ΣτΕ, ενθάρρυνε την Αθήνα να «σταματήσει να υπονομεύει το έργο της δικαιοσύνης».

Η ελληνική Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, το επαγγελματικό σώμα των δικαστικών, υπογράμμισε πως «η ανεξαρτησία των δικαστών και των εισαγγελέων είναι ο ακρογωνιαίος λίθος ενός δημοκρατικού κράτους» και κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι «προσπαθεί συστηματικά να χειραγωγήσει και να ελέγξει πλήρως τη δικαιοσύνη (…) ώστε να λειτουργεί ως κυβερνητικός μηχανισμός».

Ο Δημήτρης Παπαγγελόπουλος, υφυπουργός Δικαιοσύνης, απέρριψε την κατηγορία, υποστηρίζοντας ότι η Ένωση «έχει δείξει ότι είναι σθεναρά αντικυβερνητική και εσωστρεφής (…) Δεν συνειδητοποιεί ότι η εμπιστοσύνη του κοινού στη δικαιοσύνη έχει υποχωρήσει απότομα τα τελευταία χρόνια;»

Η δίωξη του κ. Γεωργίου επίσης έχει πυροδοτήσει ανησυχίες. Την περασμένη εβδομάδα ένα εφετείο τον καταδίκασε πως παραβίασε τα καθήκοντά του, ακυρώνοντας την απαλλαγή του από τις ίδιες κατηγορίες τον περασμένο Δεκέμβριο.

Η Ξένη Δημητρίου, την οποία η κυβέρνηση πρόσφατα όρισε εισαγγελέα στο ανώτατο δικαστήριο, έχει διατάξει να ξανανοίξει μία ακόμη υπόθεση στην οποία ο κ. Γεωργίου έχει απαλλαγεί.

Η Ενωση Ελλήνων Δικαστών και Εισαγγελέων απάντησε στις επικρίσεις των Βρυξελλών υποστηρίζοντας: «Οι ελληνικές δικαστικές αρχές είναι υποχρεωμένες να συμπεριφέρονται σε όλους τους πολίτες με ισότιμο τρόπο, ανεξαρτήτως τυχόν ειδικής σχέσης που μπορεί να έχουν με κάποια οντότητα που συνδέεται με την Κομισιόν».

Τον περασμένο μήνα η κ. Δημητρίου ζήτησε επίσης από το δικαστήριο να εξετάσει αν θα πρέπει να ξανανοιχτούν υποθέσεις που αφορούν έναν πρώην υπουργό Οικονομικών και έναν πρώην αξιωματούχο του Υπουργείου. Και οι δύο αθωώθηκαν τον Ιούνιο.

«(Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ) έχει πάρει τον ίδιο δρόμο με τον ακραίο λαϊκισμό στην Πολωνία και την Ουγγαρία, σε αυτή την περίπτωση για να αντισταθμίσει τις οικονομικές παραχωρήσεις που έχει κάνει η Ελλάδα στις διαδοχικές διασώσεις», υποστήριξε ο Θάνος Βερέμης, επίτιμος καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. «Δεν ξέρουμε πού θα τελειώσει αυτό».

Ο κ. Κοτζιάς, 66 ετών, είναι διχαστική φιγούρα στην Ελλάδα. Ο διανοούμενος με εκπαίδευση στη Γερμανία, κάποτε συνέγραψε ένα προπαγανδιστικό βιβλίο με κορυφαίο πράκτορα της ΣΤΑΖΙ, της υπηρεσίας πληροφοριών στην ανατολική Γερμανία.

Στην Αθήνα, ο κ. Κοτζιάς καθοδηγούσε μέλη της κομμουνιστικής νεολαίας, μεταξύ των οποίων ο Αλέξης Τσίπρας, τώρα πρωθυπουργός. Αφότου ο ΣΥΡΙΖΑ ανέβηκε στην εξουσία το 2015, έγινε ο μέντορας του κόμματος.

Έχει αρνηθεί κατηγορίες ότι έχει δραστηριοποιηθεί ως πράκτορας της ΣΤΑΖΙ στην Ελλάδα, επιχειρηματολογώντας σε συνέντευξη που παραχώρησε το 2015 ότι στελέχη του ελληνικού Κομμουνιστικού κόμματος και του Κομμουνιστικού κόμματος της ανατολικής Γερμανίας τον διέταξαν να «γράψει πράγματα που ήταν ανοησίες».

Τι απαντά το Υπ. Εξωτερικών

«Σημερινό ανυπόστατο δημοσίευμα των Financial Times υπογεγραμμένο από τη κα Kerin Hope αναπαράγει πρωτοφανή ψέματα, προκειμένου να σπιλωθεί η ελληνική Κυβέρνηση», απαντά το υπουργείο Εξωτερικών.

«Ανάμεσα στα άλλα ψέματα που αναφέρονται στο δημοσίευμα:

Α. Το άρθρο παρουσιάζει, χωρίς καμία επαλήθευση των ισχυρισμών που διατυπώνονται, μια αναληθή ιστορία με στόχο τη συκοφάντηση του Υπουργού Εξωτερικών κ. Κοτζιά.

Β. Η εφημερίδα ψεύδεται λέγοντας ότι δεν έλαβε κανένα σχόλιο επί του κειμένου που επρόκειτο να δημοσιεύσει. H αλήθεια είναι ότι, κατόπιν συνεννόησης, η κα Hope έλαβε, στις 30 Ιουλίου, σχετική επιστολή του πληρεξούσιου δικηγόρου του κ. Κοτζιά, κ. Ιωάννη Μαντζουράνη. Η ψευδής αναφορά ότι δεν υπήρξε κανένα σχόλιο ξεπερνά κάθε κανόνα δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

Γ. Γίνεται επίκληση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και του κινδύνου που διατρέχει αυτή από την κυβέρνηση, όταν η συντάκτρια εξυπηρετώντας προφανώς άλλες σκοπιμότητες και ιδιοτελή συμφέροντα, υιοθετεί όλα τα «επιχειρήματα» των αντιπάλων της κυβέρνησης ως αυταπόδεικτα, τη στιγμή που αυτά κατέπεσαν παταγωδώς στα δικαστήρια όλων των βαθμίδων. Περιφρονεί δε τις αποφάσεις τις ελληνικής δικαιοσύνης επειδή δεν της αρέσουν και απευθύνει πολιτικούς χαρακτηρισμούς και ψεύδη κατά του κ. Νίκου Κοτζιά υιοθετώντας ακροδεξιά φρασεολογία.

Προς αποκατάσταση της αλήθειας επισυνάπτεται η επιστολή που απέστειλε στη κα Kerin Hope ο κ. Μαντζουράνης. Το αποδεικτικό της γραπτής επιβεβαίωσης εκ μέρους της κας Ηope ότι έλαβε την ανωτέρω επιστολή βρίσκεται στο πολιτικό γραφείο του κ. Κοτζιά.

ΝΔ: Ο κ. Κοτζιάς να σκέφτεται δυο φορές

«Ο προβληματισμός για τις ενέργειες του κ. Κοτζιά – όπως στην περίπτωση του περιοδικού Athens Review of Books του κ. Μ. Βασιλάκη – ξεπερνά τα ελληνικά σύνορα. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι μεγάλα ξένα Μέσα Ενημέρωσης κάνουν λόγο για παρεμβάσεις του Υπουργού στη Δικαιοσύνη και εκφράζουν έντονη σχετική ανησυχία», σχολιάζει η αξιωματική αντιπολίτευση.

H απάντηση του κ. Κοτζιά τον εκθέτει ακόμα περισσότερο. Όπως και η επιλογή του να εκπροσωπηθεί από το γνωστό για την εμπλοκή του στην υπόθεση Κοσκωτά, κ. Μαντζουράνη, αλλά και μόνιμο δικηγόρο του Ελληνικού Δημοσίου επί Κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Ο κ. Κοτζιάς, από τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών, οφείλει να σκέφτεται δυο φορές τις κινήσεις που εκθέτουν, όχι μόνο τον ίδιο, αλλά και την χώρα σε διεθνές επίπεδο».

Κοτζιάς: Επίδειξη νεοραγιαδισμού

Αιχμηρή απάντηση στη ΝΔ με αφορμή την ανακοίνωσή της σχετικά με δημοσίευμα βρετανικής εφημερίδας, δίνει το γραφείο Τύπου του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά.

Ειδικότερα, κατηγορεί τη ΝΔ πως «για ακόμα μια φορά κάνοντας επίδειξη νεοραγιαδισμού, υποκλίνεται στα μονόπλευρα, συκοφαντικά, και εκ του πονηρού δημοσιεύματα μερίδας του ξένου Τύπου» και πως «για πολλοστή φορά, στο βωμό του μικροπολιτικού οφέλους, προσφέρει χείρα βοηθείας σε έξωθεν προσπάθειες κατασυκοφάντησης του υπουργού Εξωτερικών».

Επίσης, το γραφείο Τύπου του υπουργού Εξωτερικών επικρίνει τη ΝΔ πως «για μια ακόμη φορά, ενώ προσποιείται ότι κόπτεται για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, ούτε καν μπαίνει στον κόπο να σεβαστεί τις αποφάσεις της Ελληνικής Δικαιοσύνης» και παρατηρεί πως «προφανώς, η ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική της Ελλάδας ενοχλεί». Θα την συνηθίσουν, διαμηνύουν καταληκτικά.

© The Financial Times Limited 2017. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation